DTEC KAPI A.Ş. SÜREKLİ GÜNCEL SEKTÖREL YAYIN
Lütfen izin almadan ve kaynak belirtmeden yayın içeriğinden alıntı yapmayınız.
Yangın Kapısı Sertifikasyonu ve Etik Üretim
Yönetimlerin teşvik ve desteklerle test maliyetinin ucuzlatması, üretici firmaların ürettikleri yangın kapılarından istedikleri verimi alması ve bunu test edebilmesi açısından önemlidir.
Yangın kapıları, yangın hollerinin ve merdivenlerinin duman ve alevden korunması, yangın bölgesi arasında set oluşturarak alev, sıcaklık ve dumanın geçişini önlemesi için kullanılan insanların can güvenliğini sağlayan, oksijen blokajı oluşturarak yangının söndürülmesine yardımcı olan, yangın önlemlerinin en önemli parçasıdır.
Konuyla ilgili başlıca standartlar TS EN 13501-2 Yapı mamulleri ve yapı elemanlarının yangın sınıflandırması, Bölüm 2 : Yangına dayanım deneylerinin verilerini kullanarak sınıflandırma-(Havalandırma sistemleri hariç) ve TS EN 1634-1 Yangına dayanıklılık deneyleri-Kapı ve kepenkler-Bölüm 1: Yangın kapıları ve kepenkleri bölümlerine göre değerlendirilirler. Yine ilgili mevzuat çerçevesinde 2007 yılında yayınlanan “Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik” ile de yangına karşı önlemlere ilişkin mevzuat geliştirilmiştir.
Ülkemizde yangına dayanımlı kapılarda Exova BM Trada, Efectif ERA, TSE test laboratuarları bulunmakta ve testler yurt içi ya da Avrupa ve Balkanlarda bulunan sertifikasyon laboratuarlarında test edilerek belgelendirilmektedir. Bu tür testler masraflı ve teste girmeden önce yapılabilecek bir deney olmadığından ar-ge çalışmaları test sonrası geliştirilerek hatalar ve aksaklıklar giderildikten sonra yenden teste tabi tutularak ar-ge süreci tamamlanmış yangın kapıları belgelendirilmiş olmaktadır. Yangın kapıları kullanım alanına göre E: Bütünlük, I: Yalıtım, W: Işınım, C: Kendi kendine kapanma ve S: Duman sızdırmaz özelliklerine göre değerlendirilerek ve genelde bütünlük ve yalıtımın bozulmadan dayanma süresi göz önünde bulundurularak EI-60, EI-90 gibi otuzun katları şeklinde süre/dayanım olarak değerlendirilmekte ve testlerde uygulanan yangın dayanım sonuçlarına göre sertifikalar verilmektedir.
Üretici firmalar bu tür testlerde genelde tek kanat, camsız yangın kapılarıyla sertifika almaktadırlar. Oysa piyasada camlı, çift kanat ya da yavru kanatlı kapılar da talep edilmekte ve üretilmektedir. Bu tür kapılar genelde sertifikasyon dahilinde olmamakla birlikte tek kanat özelliklerinin konulmasının aynı dayanıma sahip olacağı varsayımıyla hareket edilmekte ve uygulamalar buna göre yapılmaktadır. Bu noktada yönetimlere iş düşmekte olup, teşvik ve desteklerle bu tür deneylerin maliyetinin ucuzlatılması, üretici firmaların ürettikleri yangın kapılarından istedikleri verimi alması ve bunu test edebilmesi açısından önemlidir.
Yine yangın kapılarına ilişkin deneyler yapıldıktan sonra sertifikalar verilmekte ancak kapıların ilgili sertifikalara göre üretilip üretilmediğinin bir denetimi bulunmamaktadır. Hiçbir tüketici ya da uzmanın ürün durumundaki yangın kapısının ilgili sertifikasyon kapsamında üretilip üretilmediğini anlama olanağı yoktur. Kapı üretildikten sonra kısmen belirlenebilecek tek unsur sertifikasyon kapsamında sacdan ve aynı sac kalınlığında üretilip üretilmediği olabilir bunun dışında ancak kapıyı dağıtarak uzmanınca teknik özellikleri görülebilir. Yine yönetimlerin ilgili denetimleri yangın kapısı üretimi aşamasında yapması can güvenliği açısından önem kazanmaktadır.
Test raporlarında kapının bütünlük (E) ve yalıtım (I) değerlerine göre ayrı ayrı değerlendirilir. bir kapının dayanımı dendiğinde bütünlük ve yalıtımın (EI) birlikte değerlendirilmesi gerekmektedir. Genellikle E değeri yüksek çıkmakta ve satıcılar bu değere göre uygulama yapmaktadırlar. EI60 olan 60 dakika dayanımlı bir kapının E değeri 120 dakika (E120) olabilmekte olup dikkat edilmesi gereken önemli bir noktadır.
Yine piyasa rekabet koşullarını dayatması sonucu yangın kapılarında antipanik sistemli mekanizmalar yerine arkadan kilitlendiğinde panikbar tarafından açılmayan mızraklı kilitler kullanılmakta, yangın anında kapının güvenlik ya da başka gerekçelerle kilitli olması durumunda nispeten çok küçük bir maliyet için can güvenliği tehlikeye düşürülmektedir.
Tüm üreticiler üretecekleri yangın kapıları için belirlenecek otoriteden izin alarak üretim yapmalı ve ürettikleri yangın kapıları için üretici firma, standart kodu, sertifikasyon bilgisi, yangın dayanım süresi gibi bilgileri taşıyan silinemez damgalarla kapılarını etiketlemeli ve ürününden sorumlu olmalıdır.
Genelde bir yangın kapısı galvaniz sac ya da DKP, taş yünü, alçıpan, seramik yünü ya da seramik board, yangın fitili, MDF gibi malzemeler ve aksesuarlar kullanılarak üretilir. Sacda kalınlık, alçıpanda kalınlık ve yangına dayanım özellikleri, taş yününde yoğunluk, seramik yününde kalınlık, fitilde üretici kalifikasyonu gibi hususlar önemlidir. Ayrıca üretimde doğru teknikler kullanılıp kullanılmadığı; örneğin doğru kaynak malzemesi ya da iç döşemesinde kullanılan malzemelerin şaşırtılması gibi unsurlarda üretimde önem kazanmaktadır. Elbette belirleyici en temel kriterlerden biri de montajdır. Sertifika aşamasında kör kasa üzerine montaj yapılmışsa ya da yangına dayanımlı köpük ve kasaya taş yünü uygulaması gibi teknikler kullanılmışsa uygulamada da süreç aynı biçimde uygulanmalıdır.
Bu noktada alıcı ve üretici etiği devreye girmektedir. Alıcı ucuza almak, satıcı ise satmak durumunda karşı karşıya gelmekte olup bu noktada çıkarlar etiğin önünde yer almamalıdır.
Ayrıca yine sertifika olarak farklı bir marka ya da modelin sertifikası gösterilerek daha düşük maliyetli ve koşulları karşılamayan kapıların takılmasının önüne geçilmelidir. Bu çerçevede önerimiz; üretim firmalarının yalnızca üretim yapması, uygulama ve taahhüde girmemesidir. Tüm üreticiler üretecekleri yangın kapıları için belirlenecek otoriteden izin alarak üretim yapmalı ve ürettikleri yangın kapıları için üretici firma, standart kodu, sertifikasyon bilgisi, yangın dayanım süresi gibi bilgileri taşıyan silinemez damgalarla kapılarını etiketlemeli ve ürününden sorumlu olmalıdır. Yine uygulama firmaları sertifikasyona ve üretici firmalarca belirlenmiş montaj standartlarına uygun olarak montaj sorumluluklarını yerine getirdiklerini taahhüt edebilecek, akredite olmuş üretici firmanın yetkilendirdiği, lisanslı montaj firmalarınca uygulanmalıdır.
Kimi yangın kapısı alıcıları şartnamelerinde yangın kapısının sac kalınlığından içindeki malzemelere kadar teknik özellikleri hatta üretimin biçimini belirleyerek alıma çıkılmaktadır. Bu son derece yanlış bir uygulama olup ciddi sorunlara yol açabilecek noktadır. Her üretici ciddi maliyetlerle arge ve test sürecinden geçerek yangın kapılarının farklı malzeme ve oranlar kullanarak üretim reçetelerini oluşturmakta ve buna arge yatırımı yapmaktadır. Teknik şartnamelerde belirlenebilecek tek unsur yasalara göre zorunlu kılınan ya da bunu aşan bütünlük ve yalıtıma ilişkin dayanım süresi olabilir. Üreticinin sertifikasyon kapsamında kullandığı malzemeleri şartnameye göre değiştirmesi demek; bazen kalın sac kullanılarak iletimi artırmaya ve böylelikle dayanımı azaltmaya dolayısıyla can güvenliğini tehlikeye düşürmeye neden olabilecektir!
Yangın kapılarına ilişkin verdiğimiz bilgi, bizce önemli sorunlar ve uygulamadaki hatalara ilişkin sorularınızı iletişime geçerek sorabilirsiniz.
DTEC A.Ş.